Мақалада орта білім беру мекемелері оқушыларының сыни ойлауын дамытудағы жүйелік іс-әрекеттік тәсілдің құрылымы, мазмұны және рөлі сипатталған. "Жүйелік іс-әрекеттік тәсіл" ұғымына анықтама берілген, оның негізгі компоненттері мен оқу іс-әрекетінде тәсілді жүзеге асыру принциптері анықталды. Қазіргі заманғы оқушы жаңа білімді өз бетінше іздеу, оны қайта өңдеу және талдау дағдыларына ие болуы, оқу мақсаттарына сәйкес жаңа дағдылар мен дағдыларды дамытуы, бар проблемаларды шешу жолдарын ажырата білуі және өз бетінше табуы, оқу мақсаты мен қойылған міндеттерді шешуге шығармашылық тұрғыдан жақындауы тиіс. Қазіргі білім беру жағдайында оқушылар көбінесе стандартты емес оқу міндеттерін олар үшін бейтаныс жағдайларда шешуге мәжбүр болады, мұнда проблемалық оқыту ретінде жүйелік-белсенділік тәсілінің талаптарына сәйкес оқушыларды оқыту әдісі оларды шешуде маңызды рөл атқарады. Айта кету керек, жүйелік іс-әрекет тәсілінің негізгі технологиялық кұрамдас бөлігі ретінде білім алушылардың саналы оқу іс- әрекеті барысында алынған жеке білім беру нәтижесі болып табылатын нақты іске қосылатын қиындықтың шарты болады. Бұл жұмыстың нәтижесі оқушылардың іс-әрекетінің нәтижелерінде алынған идеялар, гипотезалар, нұсқалар мен әдістер (схемалар, модельдер, тәжірибелер, мәтіндер, жобалар және т.б.) болуы мүмкін. Мұның бәрі жүйелі іс- әрекеттік тәсілдің оқытудағы дәстүрлі (білім) әдістерден негізгі айырмашылықтарының бірі болып табылады.

Сыни ойлаудың өзіндік ерекшеліктері, оның тұжырымдамалық жүйесі бар, оны ойлаудың баска түрлері мен түрлерінен ажыратады. Көп жағдайда біз сыни ойлауды ойлаудың басқа түрлерімен, өнімді, проблемалық, шығармашылық, логикалық және жүйелік ойлау, интеллект сияқты ұғымдармен және адамның белсенді, мақсатты ақыл-ой және практикалық іс-әрекетінің басқа ұғымдарымен үйлесіп, салыстыра отырып қарастырамыз.

Жұмыста шетелдік ғалымдардың "жүйелі іс- әрекеттік тәсіл" және "сын тұрғысынан ойлау" ұғымдарын анықтаудағы ғылыми тәсілдеріне талдау жүргізілді.