Жариялау этикасы

Жалпы ережелер

«Педагогика және психология» журналының редакциясы өз жұмысында ғылыми жарияланымдар этикасы жөніндегі комитет (Committee on Publication Ethics – COPE) әзірлеген және бекіткен ғылыми жарияланымдар этикасының халықаралық стандарттарын ұстанады және беделді халықаралық журналдар мен баспалардың құнды тәжірибесін ескереді.

Журнал редакциясы халықаралық ғылыми қоғамдастық қабылдаған этикалық нормаларды сақтау үшін және өз жұмысында да, ғылыми жарияланымдар процесінің барлық қатысушыларымен: авторлармен, рецензенттермен, редакторлармен, баспагерлермен, таратушылармен және оқырмандармен қарым-қатынаста осы нормалардың кез келген бұзылуын болдырмау үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды.

Міндеттер

2.1 Бас редактордың міндеттері:

- журналды тікелей басқарады;

- журналдың баспа қызметі мәселелерін үйлестіреді;

- журналдың көркемдік-техникалық безендірілуіне қатысты мәселелерді шешеді;

- журнал қызметін жетілдіру, жұмысының тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар енгізеді;

- журнал қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды ұйымдастырады;

- жұмыс орындарында жоғары өнімді және сапалы жұмыс үшін оңтайлы жағдай жасауды қамтамасыз етеді;

- университет жарғысы мен ережелерін, оның ішінде ішкі тәртіп ережелерін, еңбекті қорғау және қауіпсіздік ережелерін, өрт қауіпсіздігі ережелерін журнал қызметкерлерінің сақтауын бақылайды;

- лауазымдық нұсқаулықта көзделген басқа да міндеттерді атқарады.

2.2 Бас редактор орынбасарының міндеттері

Бас редакторының орынбасары:

- журналдың қызметін тікелей ұйымдастырады;

- журналдың баспа қызметі мәселелерін үйлестіреді;

- мақалалардың қолжазбаларын және оларға рецензияларды қарастырады;

- жариялауға қабылданған қолжазбаларды қарастырады, авторларға қажетті көмек көрсете отырып (құрылымын жақсарту, мерзімдерін таңдау, иллюстрациялар безендіру және т.б.), олармен ұсынылған өзгерістер туралы келіседі;

- авторлардың рецензенттердің ескертулеріне және оларды қайта қарау кезінде қолжазбаларға қойылатын талаптарға сәйкестігін, ұсынылған материалдың толықтығын, қолжазба атауларының олардың мазмұнына сәйкестігін тексереді;

- мақалаларға рецензиялау жүргізу бойынша жұмысты үйлестіреді;

- ғылыми мақалалардың авторларына, құрылымдық бөлімшелерге журналдың баспа қызметі туралы кеңес береді;

- журналдың көркемдік-техникалық безендірілуіне қатысты мәселелерді шешуге қатысады;

- журнал қызметкерлерінің университеттің жарғысы мен ережелерін, соның ішінде тәртіп ережелерін, денсаулық пен қауіпсіздік ережелерін, өрт қауіпсіздігін сақтауын бақылайды;

- лауазымдық нұсқаулықта көзделген басқа да міндеттерді атқарады.

2.3 Жауапты хатшысының міндеттері

Жауапты хатшы:

- материалды басуға жоспарлау, уақтылы және сапалы дайындау жұмысын ұйымдастырады және бақылайды;

- журналға материалдарды таңдайды, басылымдарды қабылдау кестесінің орындалуын бақылайды;

- келтірілген дәйексөздер мен цифрлық мәліметтердің жазылуының дұрыстығын, аттардың, терминдердің, өлшем бірліктерінің қолданылуы мен жазылуының, келтірілген белгілердің стандарттармен немесе журналдың талаптарына сәйкестігін тексереді;

- ғылыми және білім беру жобаларын, байқауларды және басқа да ғылыми іс-шараларды өткізуді ұйымдастырады және бақылайды;

- лауазымдық нұсқаулықта көзделген басқа да міндеттерді атқарады.

2.4 Рецензенттердің міндеттері

Рецензент (ішкі және сыртқы):

- рецензиялау басталғанға дейін журналдың онлайн жүйесінде келісім немесе дәлелді бас тарту береді;

- рецензиялау кезінде құпиялылық принципін сақтайды;

- ғылыми жұмыстарға объективті баға береді, авторға ешқандай жеке сын айтпайды, оның пікірін нақты және орынды айтады;

- қарастырылып отырған мақаланың қолжазбасы мен жарияланған еңбектер арасындағы айтарлықтай ұқсастықтарды немесе қабаттасуларды анықтайды;

- автордың (авторлардың) жазбаша келісімінсіз қарауға ұсынылған және жарияланбаған мәліметтерді жеке мақсаттарда қолдана алмайды;

- рецензент мүдделер қақтығысы болған жағдайда қолжазбаны қарауға жіберілмейді.

2.5 Авторлардың міндеттері

Автор:

- редакциялық алқасына бұрын жарияланбаған, талаптарға сәйкес орындалған және ғылыми мақаланың мұқият өңделген материалдарын ұсынады;

- мақалада көрсетілген фактілердің дұрыстығына жауап береді;

- қажет болған жағдайда мақала материалдарды бойынша қосымша мәліметтер беру;

- мақалада басқалардың зерттеуге қосқан үлесін көрсету, ризашылық білдіру және т.б.;

- егер қандай да бір қателіктер табылса, оларды тезірек түзету үшін шаралар қолданылады.

Авторлық құқық

Қолжазбаның авторлығы қолжазбаны жасауға, идеяны қалыптастыруға, мақала жазуға, нәтижелерді түсіндіруге тікелей қатысқан және ғылыми нәтижелерге айтарлықтай үлес қосқан зерттеушілерге тиесілі. Авторлар өз қолжазбаларына құқықтарын сақтайды, сонымен бірге барлығына оларды еркін жүктеуге, қайта пайдалануға, қайта басып шығаруға, өзгертуге, таратуға немесе көшіруге мүмкіндік береді, бұл жұмыстың авторлығын міндетті түрде белгілейді және осы журналдағы бірегей басылымға сілтеме жасайды. Осы әрекеттердің барлығына журналға сілтеме көрсетілген кезде авторлардан немесе баспагерден рұқсат талап етілмейді. Авторлар өз мақалаларын осы журналдағы түпнұсқа басылымына міндетті түрде сілтеме жасай отырып, басқа дереккөздерде тарату құқығын сақтайды.

Мүдделер қақтығысы

Редакторлар мен рецензенттер автордың жазбаша келісімінсіз қарауға ұсынылған қолжазбалардан алынған жарияланбаған деректерді жеке зерттеулерде пайдалана алмайды. Рецензиялау кезінде алынған және ықтимал артықшылықтармен байланысты ақпарат немесе идеялар құпия сақталуы және жеке пайда алу мақсатында пайдаланылмауы тиіс. Рецензенттер ұсынылған жұмысқа байланысты кез келген авторлармен, компаниялармен немесе басқа ұйымдармен бәсекелестік, бірлескен және басқа да өзара іс-қимылдар мен қатынастар салдарынан мүдделер қақтығысы болған жағдайда қолжазбаларды қарауға қатыспауға тиіс.

Құпиялылық шарттары

«Педагогика және психология» журналының редакциясы тағайындалған рецензенттерден басқа, қолжазба жарияланғанға дейін оны қарау үшін қабылданған ақпарат туралы үшінші тұлғаларға жария етпейді. Сондай-ақ, редакция рецензенттер туралы мәліметтерді авторларға және басқа адамдарға жария етпейді. Жариялау процесіне қатысушылардың мінез-құлқының осы және басқа нормалары, атап айтқанда авторлардың, редакциялық алқа мүшелерінің, баспагердің және рецензенттердің мінез-құлқының принциптері, нормалары мен стандарттары халықаралық қоғамдастық қабылдаған жарияланымдардың этикасына негізделген.

Баптарды түзету және пысықтау тәртібі

Егер мақалаға шолуда оны түзету қажеттілігі туралы қорытынды болса, онда мақала авторға пысықтауға жіберіледі. Рецензияда мақаланы түзету және пысықтау жөніндегі ұсынымдар болған кезде жауапты хатшы авторға мақаланың жаңа нұсқасын дайындау кезінде оларды ескеру немесе оларды дәлелді (ішінара немесе толық) жоққа шығару ұсынысымен рецензияның мәтінін жібереді. Автор пысықтаған (қайта өңдеген) мақала рецензиялауға қайта жіберіледі және жалпы тәртіппен қаралады. Рецензент жариялауға ұсынбаған мақала қайта қарауға қабылданбайды. Рецензенттің пікірімен келіспеген жағдайда, мақала авторы редакцияға өзінің қолжазбасын басқа рецензентке рецензиялауға жіберу туралы дәлелді өтінішпен жүгінуге, өтініште тиісті дәлелдер келтіруге құқылы. Бұл жағдайда журналдың редакциясы қолжазбаны қайта қарауға жібереді немесе авторға дәлелді бас тартуды ұсынады. Мақаланы жарияланымнан кері қайтарып алу (ретрагирлеу) тәртібі бұл тәртіп " мақаланы жарияланымнан кері қайтарып алу (ретрагирлеу) ережелеріне "(АНРИ, Ресей) негізделген және журналда жарияланған ғылыми материалдардағы бұзушылықтарды жою тәртібін сипаттайды.

Жарияланымнан мақаланы қайтарып алу (кері қайтару) – жарияланған ғылыми ақпаратты түзету механизміжәне оқырмандарға жарияланымда елеулі кемшіліктер, сенуге болмайтын қате деректер, қайталанатын Жарияланымдар (авторлар бірнеше жарияланымдарда бірдей деректерді ұсынған кезде), плагиат және интерпретацияға әсер етуі мүмкін мүдделер қақтығысын жасыру туралы ескерту деректер немесе оларды пайдалану туралы ұсыныстар.

Мақаланы қайтарып алу үшін негіздер:

- басылымда плагиатты анықтау;

- мақаланың бірнеше басылымдарда қайталануы; жұмыста бұрмалануды немесе ойдан шығаруды анықтау (мысалы, эксперименттік деректерді бұрмалау);

- жұмыста оның ғылыми құндылығына күмән келтіретін елеулі қателіктерді (мысалы, нәтижелерді дұрыс түсіндірмеу) табу; авторлардың дұрыс емес құрамы (автор болуға лайықты адам жоқ;

- авторлық критерийлерге сәйкес келмейтін тұлғалар енгізілген);

- мүдделер қақтығысы (және жарияланым этикасының өзге де бұзушылықтары); мақаланы автордың келісімінсіз қайта жариялау.

Баспа өз шешімінің себебін дәлелді түрде түсіндірген мақала авторының / авторлар ұжымының ресми өтініші бойынша, сондай-ақ өз сараптамасы немесе редакцияға келіп түскен ақпарат негізінде журнал редакциясының шешімі бойынша ретракцияны жүзеге асырады. Редакция міндетті түрде авторды (ұжымдық автор болған жағдайда корреспондент-авторды) мақаланың тартылуы туралы хабардар етеді және оның себептерін негіздейді. Мақала мен мақаланың сипаттамасы журналдың интернет-сайтында тиісті шығарылымның құрамында қалады, бірақ мәтіннің электрондық нұсқасына кері қайтарып алынды/RETRACTED және ретракция күні деген жазу жазылады, сол қоқыс шығарылымның мазмұнындағы мақалада қойылады. Мақаладағы түсініктемеде тартылудың себебі көрсетіледі (плагиат анықталған жағдайда – қарыз алу көздерін көрсете отырып). Мақаланы журналдың электрондық нұсқасынан және мұрағаттан механикалық түрде алып тастау орын алмайды, қайтарып алынған мақалалардың мәтіндері бұрын болған жерде тиісті қоқыспен қалады. Ретрагирленген мақалаларды жариялау үшін төлем қайтарылмайды.