Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Педагогика және психология

МӘДЕНИЕТ ТІЛІ РЕТІНДЕГІ ОЮ-ӨРНЕК: ДӘСТҮР ЖӘНЕ ҚАЗІРГІЛІК

Жарияланған September 2021
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті
Аңдатпа

Қазақтың халық өнері қолданбалы ұлттық мәдениеттің айрықша белгілерін айқын көрсетті. Оның бастаулары ғасырлардан бастау алады және ол өнердің кез-келген түрін тудыратын сол сарқылмас халық шығармашылығымен нәрленеді. Бұл ежелден келе жатқан және мәңгі жас өнерді өмірге әр түрлі адамдар өздерінің шындықты эстетикалық қабылдауын бейнелі түрде бейнелеуге деген ұмтылысы әкеледі. Атаусыз суретшілер ұрпақтан-ұрпаққа өздерінің бай тәжірибелерін беріп, кез-келген халықтық өнердің қайталанбас өзіндік ерекшелігін айқындайтын ұлттық стильді, ұлттық көркемдік дәстүрлерді қалыптастыруға үлес қосты.
Бұрынғы дәстүрлі халық мәдениеті әмбебап болып табылады, қоғамдастық өмірінің барлық жақтарын анықтайды және реттейді: өмір салты, экономикалық қызметтің формалары, әдет-ғұрыптар, әдет-ғұрыптар, қоғамдастық мүшелерінің әлеуметтік қатынастарының бейімделуі және табиғатқа, дүниеге, наным-сенімдерге, сенімдерге, білімдерге деген көзқарастары, дәстүрлі символдық көріністе тіл мен фольклор.
Халық шығармашылығында безендіру - бұл көркемдік форманың негізгі идеяларын жеткізуші және дәстүрдің негізі деп ойлаймыз. Әшекейлер көбінесе кәсіби өнерде әсем безендіру ретінде қолданылған кезде дәстүрлі өнерде, әсіресе тіл ретінде ерекше рөл атқарады. Ою-өрнек оның мағынасын ашу үшін өте маңызды «нақты фольклор» деп аталады. Біз безендірудің көркемдік және рухани тұтастығын қарастырмаймыз, өйткені бұл мақалада бұл мүмкін емес, сондықтан оның кейбір аспектілеріне ғана тоқталамыз.
Зерттеулер ҚР Білім және ғылым министрлігінің AR09259280 «Қазақ мәдениетінің тілдері этникалық сәйкестіктің негізі ретінде: семиотика және семантика» жобасы аясында жүргізілді.

pdf (English)
Тіл

English

Дәйексөздерді қалай жазу керек

Khazbulatov A., Ибрагимов А. МӘДЕНИЕТ ТІЛІ РЕТІНДЕГІ ОЮ-ӨРНЕК: ДӘСТҮР ЖӘНЕ ҚАЗІРГІЛІК // Педагогика және психология. – 2021. – № 3(48). – С.265–276: DOI: 10.51889/2021-3.2077-6861.29 [Электронный ресурс]: URL: https://journal-pedpsy.kaznpu.kz/index.php/ped/article/view/263 (дата обращения: 3.07.2024)