Аннотация: ұзақ уақыт бойы әртүрлі ортада өмір сүретін адамдар қоршаған орта туралы олардың сипаттамалары мен маусымдық өзгерістерді ұзақ мерзімді далалық бақылаулардың нәтижелеріне негізделген білім алды. Қазақ халқының қоршаған ортасын білу климаттың жай-күйі, Климаттық процестер мен атмосфералық құбылыстардың кеңістіктік заңдылықтары туралы терең білімді қамтиды. Этногенез тұрғысынан адамдар кеңістігі ұғымы рухани мәдениетте көрініс табады және олардың дәстүрлі дүниетанымы қоғамдық сананың негізі болып табылады. Қазақ әлемін дамыған кеңістіктік түсіну оның экономикалық ұйымы арқылы да, кеңістіктің топонимикалық жүйесі арқылы да байқалады.
Бұл мақаланың мақсаты-қоршаған ортаның қатал жағдайларына бейімделу нәтижесінде қазақ халқының климаттық жағдайлар туралы терең білімдерін талдау және көрсету. Ұзақ уақыт бойы көшпелі өмір салтын ұстанатын жергілікті тұрғындардың дәстүрлі білімінің көрсеткіші болып табылатын ауа-райын болжау саласындағы Білім ерекше қызығушылық тудырады.
Қазақ дүниетанымының педагогикалық және психологиялық негізі Климаттық процестерге өте жоғары. Сондықтан климаттың өзгеруіне үйрету кезінде жергілікті халықтың факторларын ескеру қажет. Қазақ халқы туған жерін ерекше бағалайды. Классикалық көшпенділердің тәжірибесі көрсеткендей, көшпелі мал шаруашылығын барабар ұйымдастыру үшін өте маңызды экологиялық білім қажет болды. Осы экологиялық жағдайларға бейімделу үшін өте үлкен минималды ақпарат қажет болды, ал білімнің сапасы мен көлемі тарихтың өте ұзақ кезеңінде тек ұрпақтан-ұрпаққа беріліп, жинақталуы мүмкін. Халқымыздың экологиялық тәжірибесінің маңыздылығы туралы көптеген әдебиеттер жазылған. Сондықтан жаһандану жағдайында қоршаған ортаның бұзылуына және климаттың өзгеруіне әкелетін әрекеттерді тоқтату үшін ұлттық сананы ояту маңызды, яғни тіршілік ету ортасын сақтау үшін әр ұлттың ата-бабаларының тәжірибесін пайдалану.