Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Педагогика және психология

Socio-Pedagogical Prevention of Bullying in the School Environment: A Gender-Oriented Approach

Жарияланған September 2025

0

0

ЕНУ им Гумилева
Maria Grzegorzewska University, (Poland, Warsaw)
Аңдатпа

Бұл зерттеудің мақсаты жасөспірімдер арасындағы буллингтегі гендерлік айырмашылықтарды талдау болып табылады. Бұл зерттеуде Dan Olweus әзірлеген Olweus Bully/Victim Questionnaire (OBVQ) сауалнамасының құрылымы мен мазмұны негізге алынды. Бұл әдіс әлем бойынша мектеп жасындағы балалар арасында буллинг құбылысын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Зерттеу жынысына байланысты буллингкке әсер ететін нақты сипаттамалар мен факторларды анықтауға, сондай-ақ гендерлік айырмашылықтар агрессивті мінез-құлықта көрінетін механизмдерді түсінуге бағытталған.

Қойылған мақсаттарға жету үшін сандық зерттеу жүргізілді, оның ішінде 12 мен 17 жас аралығындағы жасөспірімдер арасында сауалнама жүргізілді. Іріктеме әртүрлі мектептерден 305 қатысушыны қамтыды. Буллинг деңгейін бағалау, жағдайын анықтау үшін стандартталған сауалнамалар алынды.

       Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, ерлер жасөспірімдер физикалық буллингті жиі бастайды, ал қыздар ауызша агрессия мен эмоционалдық буллингті жиірек жасайды. Сонымен қатар, гендерлік айырмашылықтар буллингті қабылдауда да пайда болатыны анықталды: ұлдар агрессивті мінез-құлықты норма ретінде қабылдайды, ал қыздар буллингтің эмоционалдық салдарын бастан кешіреді. Сондай-ақ, жынысқа байланысты қорқытудың қалыптасуында құрдастар тобы, отбасылық орта сияқты әлеуметтік факторлар маңызды рөл атқаратыны анықталды.

        Бұл зерттеу жасөспірімдер арасындағы буллингтегі гендерлік айырмашылықтарды түсінуге елеулі үлес қосады. Нәтижелер педагогтар, психологтар және жастар саясаты саласындағы мамандар үшін пайдалы болуы мүмкін, өйткені олар гендерлік аспектілерді ескере отырып, буллингтің алдын алудың мақсатты бағдарламаларын әзірлеу қажеттілігін көрсетеді. Зерттеу сонымен қатар агрессивті мінез-құлық және оның жасөспірімдердің психоэмоционалдық жағдайына әсері саласындағы одан әрі зерттеу үшін жаңа бағыттарды ашады.

PDF (English)
Тіл

English

Дәйексөздерді қалай жазу керек

Myrzapeissova M., DUDA .E. Socio-Pedagogical Prevention of Bullying in the School Environment: A Gender-Oriented Approach // Педагогика және психология. – 2025. – № 3(64). – С.80–89: DOI: 10.51889/2960-1649.2025.64.3.008 [Электронный ресурс]: URL: https://journal-pedpsy.kaznpu.kz/index.php/ped/article/view/2033 (дата обращения: 13.10.2025)